Wonen in een hofje: ‘Een beetje gedoe hoort erbij’

CULEMBORG • Alexander van Setten was in 2020 één van de eerste bewoners van de ecologische wijk EVA-Lanxmeer in Culemborg.

Hij woont in de Nesciohof, waar de bewoners net als in de rest van de wijk een gemeenschappelijke tuin delen. “Ook de laatste meter van onze tuin die grenst aan publieke grond is gemeenschappelijk. Zo bereiken we dat er geen schuttingen komen en zijn we samen verantwoordelijk voor de overgang tussen de privé – en gemeenschappelijke tuin.”

Verantwoordelijkheid
Er wonen inmiddels zo’n 331 huishoudens in EVA-Lanxmeer. De wijk, die op 10, 11 en 12 juni alsnog haar 20-jarig bestaan viert, geldt voor veel architecten, stedebouwkundigen en bestuurders in de hele wereld als inspirerend voorbeeld. Bewoners nemen hun verantwoordelijkheid in het gezamenlijk beheer van de hofjes, in het beheer van het openbaar groen in overleg met de gemeente, in het delen van auto’s, in de opwekking van duurzame energie en in de ontwikkeling van stadsboerderij Caetshage.

“Mensen in deze wijk zijn meer dan gemiddeld verantwoordelijk voor hun directe leefomgeving”, zegt Van Setten, sinds enkele jaren ook voorzitter van de bewonersvereniging. “Wat je in Lanxmeer ziet is ook een reactie op onze liberale overheid, die ons van zichzelf bevrijdt, met als consequentie dat we ons als burgers zelf moeten organiseren. Als je het aan het bedrijfsleven overlaat, dan word je vooral gezien als consumenten.”

Dorpsgemeenschap
Leven in een hofje kent volgens Van Setten dezelfde verbondenheid, maar ook soms dezelfde kinnesinne als in een dorpsgemeenschap. “In een nieuwbouwwijk is het vaak fijn en gezellig. Maar na de eerste ruzie dooft dat uit en trekken we ons terug achter onze schuttingen. In een hofje moet je toch weer verder met elkaar. Of het nou leuk is of niet. Je leert zo dat wrijving warmte geeft, dat ongemak brengt je juist dichter bij elkaar. Wat natuurlijk ook heel fijn is, is dat kinderen al vrij jong zelfstandig naar buiten kunnen. “Hofjes bieden een relatief veilige omgeving om op te groeien. Geen auto’s waar ballen tegenaan kunnen worden geschopt of auto’s die jongetjes kunnen scheppen. In een hofje ken je elkaar; we kennen elkaars kinderen.”

Eindeloos overleggen
Natuurlijk: in een hofje kan je eindeloos met elkaar overleggen over de kleinste onderwerpen. “We zijn bij de start bij verschillende gemeenschappelijke tuinen wezen kijken in Utrecht. Hoe ziet dat er dan dan uit? Wat kun je wel doen en wat kun je niet doen? Welke afspraken wil je dan? Hoeveel geld gaan we reserveren? Wat wil je er dan in hebben en wat niet? Het leidt soms tot gedoe. Ik weet nog dat er spoedvergaderingen bijeen werden geroepen over de vraag waar het kippenhok moest staan. En of we wel een kippenhok wilden. Maar al dat gedoe is niet erg. Een beetje gedoe hoert erbij, in een gemeenschap.”

Dick Aanen, mei 2022