‘Wat heeft het Bijbelverhaal met mijzelf te maken?’
Eind september gaat in de Paaskerk de groep Meditatief Bijbellezen weer van start. ‘Bij de Bijbelverhalen die we lezen gaat het ons niet om het ontrafelen van theologische dogma’s, maar steeds om de vraag: ‘wat heeft dit verhaal met mijzelf te maken?’, zegt Riëtte Beurmanjer, die de groep al jarenlang begeleidt.
De groep Meditatief Bijbellezen werd ooit opgezet door predikant Aalders van de Handwegkerk. Riëtte: ‘Hij vond dat je over spiritualiteit niet moest discussiëren, maar dat je spiritualiteit moest beoefenen.’
Voor Riëtte ligt meditatief bijbellezen in het verlengde van haar dagelijkse bezigheden bij De Werkplaats voor dans en christelijke spiritualiteit in een studio in Amsterdam. Ze geeft lezingen over verschillende bijbelse dansvormen en verzorgt workshops Bibliodansen. ‘Voor mij is dans een manier om je een voorstelling te maken van bijbelverhalen.’ Eind dit jaar zal ze ook op dit onderwerp promoveren.
Rustpunt
Voor de gemiddeld vijftien deelnemers vormen de bijeenkomsten meditatief bijbellezen een rustpunt in het drukke bestaan: een moment van ontspanning en van stil zijn. Riëtte: ‘Je kunt het in je eentje doen, maar ook in een groep. Het voordeel om het in groepsverband te doen is dat je gezamenlijk beter kunt concentreren. Je wordt niet minder afgeleid. Door het gevoel dat je dat met meer mensen doet helpt je bij het concentreren op het verhaal.’
De deelnemers zitten in een kring. Riëtte: ‘Gewoon op stoelen. Rond een kaars, als symbool van het licht en de aanwezigheid van God. We nemen ruim tijd om stil te worden. Vervolgens lees ik een tekst uit de Bijbel voor. Ik help mensen om in hun verbeelding te komen. En ik geef het moment aan dat ze kunnen overgaan tot een gebed. Daarna zijn er momenten dat we met elkaar uitwisselen wat we in zo’n periode hebben ervaren: wat voor inzicht de tekst ons heeft gegeven. Wat voor vragen roept het op? Wat voor aandachtspunten voor ons dagelijks leven? Het is vertrouwelijk en niet de bedoeling dat er buiten de ruimte over wordt gesproken.’
Meditatief bijbellezen ligt volgens Riëtte in de lijn van Lectio Divina. ‘Het gebeurde vroeger in de kloosters en is ook deel van de traditie van de ontwikkeld door de Jezuïeten. Maar deze vorm van bijbellezen is ook heel geschikt om buiten een klooster te beoefenen.’
Ook binnen de reformatorische traditie is overigens stroming die sterk de nadruk legt op de innerlijke beleving van het geloof. Riëtte: ‘Een mooi voorbeeld daarvan is Voetius, een 18e eeuwse theoloog uit de zogenaamde Nadere Reformatie, die een zeer bevindelijke manier van geloven propageerde.’
Voorstelling
Riëtte: ‘We maken onszelf een voorstelling van wat zich in het Bijbelverhaal afspeelt. Je doet je ogen dicht en gaat een soort film maken van het verhaal: wat voor tijdstip van de dag was het?, wat voor geluiden werden er gemaakt?, wie waren de mensen die in het verhaal een rol speelden? Hoe klonk de stem van Jezus, hoe klonk de stem van de verlamde?, hoe klonken de stemmen van de vrouwen eromheen?’
Als je die vragen stelt dan voel je ook aan waar het verhaal met jouw eigen verhaal te maken heeft, zegt Riëtte. ‘Misschien lijk je wel op de man die daar verlamd op bed ligt. Of op die vrouw die daar een beetje krom rondloopt? Of neem bijvoorbeeld het verhaal van Jezus met Martha en Maria. Sommigen zouden graag Maria zijn. Dan gaan ze daar verder over mijmeren: ‘hoe geef ik het verlangen te luisteren naar de woorden van Jezus ruimte in mijn leven?’ Anderen zullen denken: ik ben altijd een Martha geweest: altijd maar aan het rennen en me druk maken om veel dingen. Hoe kan ik dat anders gaan doen? ’
Belangrijk is dat mensen de bijbelverhalen op zichzelf betrekken en ‘ik’ durven zeggen, zegt Riëtte. ‘Daardoor wordt het ook minder afstandelijk. Stel je voor: ik loop door de poort van Jeruzalem en zie daar Jezus. En vraag me af: Wat is dat voor een man? En wat is dat voor een zooitje ongeregeld om hem heen? Wat zouden zij me kunnen vertellen?’
Dichter bij de bron
Het op zo’n manier lezen van een Bijbeltekst helpt mensen om dichter bij de bron te komen, zegt Riëtte. ‘Alles wat bij je opkomst kun je ook aan God voorleggen. Over de moeite die je bewust wordt van bepaalde dingen in je leven. Of juist het plezier. En het is goed om een luisterende houding aan te nemen. Dan schieten je misschien woorden te binnen en krijg je misschien antwoord op je vraag.’
Dick Aanen, gepubliceerd in Present
September 2018
