Predikant Roel Knijff: Openstaan voor nieuwe initiatief

Predikant Roel Knijff: Open voor initiatieven en gericht op de toekomst

Dominee Roel Knijff doet op zondag 10 oktober intrede als de nieuwe predikant van de Kruiskerk in Amstelveen. De beroepingscommissie noemt hem enthousiast en zeer betrokken. Maar bovenal is hij een dominee met een veelzijdige belangstelling voor nieuwe ontwikkelingen. ‘Open voor initiatieven en gericht op de toekomst.’

Veel ervaring
De afgelopen decennia heeft Knijff (57) heel wat kerkelijke gemeenten van binnenuit mogen leren kennen. Hij was na zijn studie in Groningen achtereenvolgens gemeentepredikant op het  Hogeland in Groningen (in de dorpen Adorp, Wetsinge en Sauwerd), Maastricht, Engelen en Breda. Maar daarnaast vervulde hij vanuit de landelijke PKN veel interim-opdrachten bij gemeenten die een beroep op hem deden, waaronder Roermond, Heumen, Wijchen, Arnhem, Zaltbommel, Woerden, Wormer, Amsterdam (Willem de Zwijgerkerk) en tot voor kort in Castricum.

‘De aanleiding is eigenlijk altijd dat een  gemeente op eigen kracht geen uitweg meer ziet’, zegt Knijff. ‘Daarom is het heel  kostbaar en indrukwekkend om zo’n gemeente te begeleiden naar nieuw geloof in de toekomst. Zo, dat het kerkelijke leven weer op gang komt en de gemeente vaak weer tot bloei kwam.’ Het waren meestal hoopgevende opdrachten. ‘Het voedt ook je eigen geloof.’

Wijze lessen
Hij heeft in al die gemeenten wel een wijze les geleerd. ‘Ik zie dat veel gemeenten zichzelf overvragen. Als interim-predikant bracht ik de hoge verwachtingen terug tot een proportie die weer energie gaf, waardoor het weer fijn was om samen gemeente te zijn.’

Er zijn volgens Knijff in gemeenten nog te vaak activiteiten die vanuit het verleden doorlopen. ‘Die hebben ooit een inspirerende dynamiek gehad. Mensen verlangen daar naar terug en willen dat ook graag continueren. Denk bijvoorbeeld aan bloeiende vrouwenverenigingen, ZWO-commissies of jongerenwerk. Hoe verder je teruggaat, hoe treuriger je wordt, dat het nu niet meer zo kan.

Hij vervolgt: ‘Je mag terugkijken, maar projecteer het niet op nu. Daar word je niet blij van. We moeten de blik wenden van ‘wat kan niet’ naar de vraag ‘waar verlangen we naar?’ en ‘wat kan wel?’. Dan word je in je verwachtingen wat bescheidener. Dan ben je gewoon blij als er een groep mensen samenkomt, die met elkaar het gesprek kan voeren over het geloof. Op welke wijze dan ook.’

Knijff snapt heel goed dat het teruglopend kerkbezoek in Amstelveen, met name ook in Buitenveldert somber kan stemmen. ‘Dat er rouw en verdriet is, moet je niet wegpoetsen. Het is cruciaal om dat te benoemen. Maar voorkom dat het allesbepalend wordt en zorg dat je niet vooral bezig bent met hoe het vroeger was.’

Naast het kerkelijke wereldje in ons eigen land is Knijff altijd internationaal georiënteerd geweest. Voor de HEAO was hij in BrazilIë,  hij deed vanuit theologie stage  in Zuid-Afrika, leidde veel cursussen in het voormalige Oostblok en werkte voor Solidaridad.  ‘Als je kijkt naar de kerk, dan is het verwonderlijk dat die in Nederland krimpt, terwijl in de rest van de wereld juist een omgekeerde tendens zichtbaar is.’

In Amstelveen komt hij vast tot z’n recht. Met de internationale bedrijven, Schiphol en de Vrije Universiteit komt hier veel samen. Maar denk ook aan de vele migrantenkerken en de  grote Joodse gemeenschap. ‘Daar verwacht ik nog veel van te leren.’

Oase van rust
Knijff verheugt zich op zijn nieuwe werkplek. ‘De Kruiskerk ligt in een groene oase. Hier kun je ademen, terwijl Amstelveen voor de rest best volgebouwd is.’

De nieuwe predikant hoopt dat de deuren van de kerk wat vaker opengaan, ook letterlijk. ‘Ik heb veel gewerkt in het zuiden van het land. Daar hoort de kerk als vanzelfsprekend bij het dagelijkse leven. Als Maastrichtenaren boodschappen doen, zullen ze onderweg bijna altijd de kerk binnenlopen om een kaarsje te branden. Dat zal hier niet gebeuren.

Maar je kunt ook gastvrij zijn als je de drempel weet te verlagen. In de Willem de Zwijgerkerk bij het Olympiaplein in Amsterdam-Zuid liepen vaak mensen zomaar naar binnen. Velen zaten psychisch in de knoop. Dan was alleen de dominee of een ander gezicht van de kerk al voldoende. Wat mij betreft mag de kerk vaker zo’n plek kan zijn. ’

Knijff ziet nog een groot verschil tussen Holland en Limburg. ‘In Maastricht en Roermond  had je als dominee een direct lijntje met de burgemeester. Als er wat was, dan wist je elkaar te vinden. In de Randstad is de scheiding tussen kerk en staat veel strikter. Voor mij zijn  gemeente en kerk zijn in vele opzichten aanvullend, ieder met hun eigen verantwoordelijkheid. Als we daar nuchter mee omgaan, kunnen we veel voor elkaar betekenen.’

Dichtbij

Knijff heeft recent afscheid genomen als gemeentepredikant in Breda en als interim-predikant namens de landelijke PKN in Castricum. Hij woont samen met zijn partner in Geldermalsen, in de Betuwe. ‘Zelf zou ik graag in Amstelveen komen wonen, maar mijn vrouw heeft een mooie baan bij de bibliotheek in Tiel. En het is niet meer zo dat dat de domineesvrouw haar man bij een beroep naar elders in het land automatisch volgt.

Maar ik hoop wel heel veel in Amstelveen te zijn. Ik ben blij met de predikantenkamer in de kerk.  Mijn boeken verhuis ik naar de kerk, zodat ik hier echt mijn basis heb. Als het nodig is, hebben we geregeld dat er slaapgelegenheid beschikbaar is. Zo kan ik echt onder de mensen zijn en meeleven met alles dat er in Amstelveen en Buitenveldert gebeurt.’