Bogerd: een standvastig en gelovig geslacht

Regio – De 16e eeuwse Gijsbert Thaenisz in den Boogaertman is de stamvader van tal van interessante nakomelingen.

Dat blijkt uit een binnenkort te verschijnen digitaal boek van oud-Leerdammer en nakomeling Nico Bogerd, die al zo’n dertig jaar onderzoek doet naar de familiegeschiedenis. Samen met zijn broer heeft hij maar liefst 18.650 directe nakomelingen plus partners en aangetrouwde families in kaart weten te brengen. Niet alleen in Nederland, maar vooral ook in Amerika, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Ze begonnen hun zoektocht al in 1990 en waren toen nog vooral aangewezen op gemeentelijke-, kerkelijke- en politiearchieven en het Centralae Bureau voor Genealogie. “Onze zoektocht lag enkele jaren stil en het enige daadwerkelijke resultaat waren dozen met lijsten en een door mijn broer uitgegeven eerste familieboek. Uiteindelijk kreeg ik in 2010 weer dezelfde kriebels om de familiegeschiedenis verder uit te zoeken en besloot ik om de ‘oude gegevens’ op een internationale genealogisch programma te plaatsen. Het leverde een onuitputtelijke stroom van gegevens op.’

Stamvader Gijsbert Thaenisz in den Boogaertman werd geboren in 1540. Vaststaat dat zijn zoon Theunisz is geboren en overleden aan of in de HoogMiddelcooperdijk, het huidige Hoogeind. Nico Bogerd: ‘Gijsbert Thaenisz was boer. Niet zomaar een boer, maar een herenboer. Hij bezat diverse landerijen in de buurt van Leerdam en Schoonrewoerd.’

Standvastig
In de gevel van een woning op het Hoogeind, bewoond door een verre nakomeling, is een gevelsteen ingemetseld van de 16e eeuwse stamvader. De naam In den Boogaertman is in de 17e eeuw door een nazaat veranderd in Bogaert. In de loop der eeuwen is de naam op verschillende manieren geschreven: Bogerd, Bogert, Bogart. Nico: ‘Het grappige is dat zeventig procent van de huidige generatie nakomelingen nog steeds in de buurt van Leerdam, Vianen, Lopik en Gorinchem woont. Ze hebben veel dingen gemeen: ze zijn standvastig, willen hier niet weg. Ook opmerkelijk is dat ze bijna allemaal heel gelovig zijn.’ In het geslacht Bogerd kwamen logischerwijs veel boeren voor. Maar het ontelbare lijstje namen bevat ook een hoepelmaker of reepschrapper, een watermolenaar, een kastelein en een dorpsbestuurder (schepen). ‘Niet alle nazaten waren welgesteld, hadden bestuurlijke functies of een eigen boerderij. Het waren vaak ook keuterboertjes. Of bouwman/ bouwvrouw, die naast hun werk hun eigen kleinschalige veestapel en groenten onderhielden.’ Er waren echter ook nakomelingen die aan de drank en aan de bedelstaf raakten.

Pioniers
Zonen en kleinzonen van de stamvader behoorden begin 17e eeuw tot de pioniers in Nieuw Nederland, het toen nog onontgonnen gebied van de huidige Amerikaanse staten New York, New Jersey en Delaware. Theunis Gijsbertsz Bogaert (1632-1694) heeft vermogen vergaard door bosland op te kopen en het hout voor huizenbouw te verkopen. Samen met meerdere nakomelingen hebben ze geld ter beschikking gesteld aan de lokale gemeenschap om kerken te kunnen bouwen. Nico Bogerd: ‘Deze nakomelingen durfden het aan om naar een geheel nieuwe wereld te vertrekken zonder te weten wat hen te wachten stond. Voor andere nakomelingen is het een interessant verhaal dat je, misschien uit wanhoop, met doorzetting en wilskracht alles kan bereiken in een nieuwe situatie. Dat geldt nog steeds.’

Pella
In de 19e eeuw vertrok opnieuw een groep Bogerd-nakomelingen richting de Verenigde Staten. Het waren vaak strenggelovige gereformeerden, die zich hadden afgescheiden van de Nederlands Hervormde Kerk. In de regio Pella in de staat Iowa hebben velen van hen een nieuw leven opgebouwd met behoud van hun geloofsovertuiging. Rond 1955 heeft Amerikaan John Albert Bogart uitgebreid onderzoek gedaan naar ‘The Bogart Family’. Hij bezocht voor zijn onderzoek ook Nederland. Nico Bogerd: ‘Het is voor mij nog steeds een boek met steeds weer verrassende nieuwe aanknopingspunten om met de huidige mogelijkheden mijn zoektocht te verdiepen en zijn gegevens te updaten.’

Heel interessant is dat in het rijtje met nakomelingen ook wereldberoemde personen terug zijn te vinden, zoals president Theodore Roosevelt en filmicoon Humphrey Bogart. Nico Bogerd deed niet alleen onderzoek naar het nageslacht, maar ook naar het voorgeslacht van diverse vertakkingen. ‘Van de 18.650 nakomelingen heb ik van 7115 een relatie gevonden met Karel de Grote.’

Gepubliceerd in Het Kontakt, 26 november 2020